ผู้มีโชค ฉันเองก็จักพ้นจากมือชายเที่ยวไป
คนเดียว เหมือนนางนกพ้นจากข้อง ฉะนั้น.
[1064] เด็กทั้งหลายรู้จักดิบรู้จักสุก รู้จักเค็ม
และจืด ฉันเห็นข้อนั้นแล้วจึงบวช เธอจง
เที่ยวไปเพื่อภิกษาเถิด ฉันจะเที่ยวไปเพื่อ
ภิกษา.
จบ กุมภการชาดกที่ 3

อรรถกถากุมภการชาดกที่ 3

พระศาสดาเมื่อเสด็จประทับอยู่ ณ พระวิหารเชตวัน ทรงปรารภ
การข่มกิเลสแล้ว ตรัสเรื่องนี้มีคำเริ่มต้นว่า อมฺพาหมทฺทํ วนมนฺตรสฺมึ
ดังนี้. เรื่องจักมีแจ้งในปัญญาสชาดก.
ก็กาลครั้งนั้น ที่นครสาวัตถี สหาย 500 คน บวชแล้ว
พักอยู่ภายในโกฏิสัณฐาร ในเวลาเที่ยงคืนได้ตรึกถึงเรื่องกามวิตก.
พระศาสดา ทรงตรวจดูสาวกของพระองค์ทั้งคืนทั้งวัน 6 ครั้ง คือ
กลางคืน 3 ครั้ง กลางวัน 3 ครั้ง ทรงพิทักษ์รักษาเหมือนนกกะต้อยติวิด
รักษาไข่ จามรีรักษาขนหาง มารดารักษาลูกน้อยที่น่ารัก และเหมือน
คนตาข้างเดียว รักษาตาที่เหลืออยู่ ฉะนั้นเพราะฉะนั้น พระองค์จึงทรง
ข่มกิเลสที่เกิดขึ้นของสาวกทั้งหลายในขณะนั้น. วันนั้น เวลาเที่ยงคืน